سایت حقوقی وکیل محمد مقصود وکیل محمد مقصود ؛ وکالت و مشاوره در امور حقوقی
آرای قطعی کمیسیون ماده ۱۰۰ قابل شکایت در دیوان عدالت اداری است
بر اساس ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها مصوب سال ۱۳۸۳، مالکان اراضی و املاک واقع در محدوده شهر یا حریم آن باید قبل از هر اقدام عمرانی یا تفکیک اراضی و شروع ساختمان، از شهرداری پروانه اخذ کنند. با توجه به این تعریف، مواردی شامل احداث بنای بدون پروانه؛ تراکم اضافی؛ تجاوز به معابر شهر؛ تخلف عدم استحکام بنا؛ تخلف مربوط به عدم احداث پارکینگ یا غیرقابل استفاده بودن پارکینگ؛ تخلف عدم رعایت اصول فنی، بهداشتی، شهرسازی و تغییر کاربری، تخلف محسوب شده و رسیدگی به آنها در صلاحیت کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها است.
اصولاً رسیدگی به تخلفات ساختمانی دو مرحله‌ای است. ابتدا رسیدگی در کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری مرکزی صورت می‌گیرد و در صورت اعتراض به رای صاده از سوی کمیسیون بدوی، از سوی شهرداری یا مالک، رسیدگی در کمسیون تجدیدنظر انجام خواهد شد. به گزارش کافه حقوق، با تکیه بر روح قانون، تعداد اعضا و حاکمیت قاعده «اعتبار اکثریت آرا به‌صورت نصف به‌علاوه یک در اکثر کمیسیون‌ها» با حضور سه عضو رسمی، پس از آن که جلسه رسمی شد، پرونده مطروحه بررسی و توضیحات شفاهی از نماینده شهرداری اخذ و لایحه دفاعیه ذی‌نفع در صورت وصول قرائت می‌شود. در صورتی که مشکلی برای رسیدگی وجود نداشته باشد، معمولاً در همان جلسه نسبت به صدور رأی و امضای آن به وسیله اعضا اقدام می‌شود.
در اینجا باید یک نکته را در نظر بگیریم که طبق تبصره یک ماده ۱۰۰، کمیسیون پس از وصول پرونده، به ذی‌نفع اعلام می‌کند ظرف ۱۰ روز توضیحات خود را کتباً ارسال کند اما طبق رویه موجود در شهرداری‌ها، پس از وصول پرونده در شهرداری و قبل از طرح دعوا در کمیسیون ماده ۱۰۰، دبیرخانه شهرداری به ذی‌نفع اعلام می‌کند که ظرف ۱۰ روز توضیحات خود را کتبا اعلام کند. چنانچه صدور رای در جلسه نخست رسیدگی ممکن نباشد، کمیسیون باید ظرف مدت یک ماه تصمیم مقتضی بر حسب مورد اعلام کند.
پس از صدور رای، می‌توان ظرف مدت ۱۰ روز نسبت به آن اعتراض کرد. مرجع رسیدگی به این اعتراض، کمیسیون دیگر ماده ۱۰۰ معروف به کمیسیون تجدیدنظر ماده ۱۰۰ خواهد بود که اعضای آن غیر از افرادی هستند که در صدور رای قبلی شرکت داشته‌اند. در مورد نحوه رسیدگی باید گفت که این کمیسیون پس از رسیدگی مبادرت به صدور رأی می‌کند. این رأی در تایید رای کمیسیون بدوی بوده یا برخلاف رای کمسیون بدوی است. کمیسیون ماده ۱۰۰ در رسیدگی بدوی یا تجدیدنظر به تخلفات ساختمانی، مکلف به رعایت برخی موارد قانونی است و در رابطه با تخلف احداث بنای بدون پروانه، این کمیسیون مکلف است یکی از دو مورد ذیل را اعمال کند.
تخریب
حکم تخریب مستفاد از صدور تبصره یک ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها، در صورتی صادر می‌شود که مخالف اصول شهرسازی، فنی و بهداشتی باشد.
اخذ جریمه
مستفاد از تبصره چهار ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها، در صورتی که اصول فنی، بهداشتی و شهرسازی رعایت شده باشد، کمیسیون می‌تواند با صدور رأی بر اخذ جریمه به ازای هر مترمربع بنا بدون مجوز، یک دهم ارزش معاملاتی ساختمان یا یک‌پنجم ارزش سرقفلی ساختمان را، (در صورتی که ساختمان ارزش سرقفلی داشته باشد هر کدام که مبلغ آن بیشتر است) از ذی‌نفع وصول و بلامانع بودن صدور برگ پایان ساختمان را به شهرداری اعلام کند.
نکته قابل توجه اینکه در موارد احداث بنای بدون پروانه که اصول شهرسازی، فنی و بهداشتی رعایت شده باشد، کمیسیون مخیر است حکم به تخریب یا جزای نقدی صادر کند.
تخلف تراکم اضافی
تخلف تراکم اضافی که عبارت است از اضافه بنای زاید بر مساحت زیربنای مندرج در پروانه ساختمانی از سوی مالک، یکی دیگر از انواع تخلفات داخل در صلاحیت کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها است. کمیسیون در مورد این نوع از تخلف می‌تواند حکم به تخریب و اخذ جریمه صادر کند.
در صورتی که اصول فنی، شهرسازی و بهداشتی رعایت نشده باشد، کمیسیون حکم تخریب صادر خواهد کرد. همچنین اگر کمیسیون حکم به پرداخت جریمه دهد و ذی‌نفع از پرداخت جریمه «پس از تقاضای شهرداری مبنی بر وصول جریمه از ذی‌نفع» خودداری کند، کمسیون مکلف به صدور حکم تخریب خواهد بود. در مورد اخذ جریمه نیز باید گفت که کمیسیون می‌تواند در صورت عدم ضرورت قطع اضافه‌بنا، رای به اخذ جریمه علیه ذی‌نفع بدهد.
تخلف عدم استحکام بنا
چنین تخلفی زمانی پیش می‌آید که مالک، اصول فنی و معماری و …. را رعایت نکرده و بنا از استحکام لازم برخوردار نباشد. در مورد این تخلف نیز صدور حکم تخریب از سوی کمیسیون الزامی است.
تخلف عدم رعایت اصول فنی، بهداشتی و شهرسازی
اصول فنی شامل آن تعداد از ضوابط شناخته‌شده و علمی درباره احداث بنا است که عدم لحاظ آن موجب عدم امکان بهره‌برداری مطلوب از ساختمان و عدم مقاومت و بقای ساختمان می‌شود. اصول بهداشتی مربوط به اموری است که رعایت آن به‌منظور حفظ سلامت جسم و روان استفاده‌کنندگان از ساختمان ضرورت دارد و تخطی از آن موجب خلل و نقصان در بهداشت جسم و روان انسان می‌شود. منظور از اصول شهرسازی نیز رعایت اصول و ضوابطی است که برای حفظ بافت شهر و توسعه فعلی و آتی آن نیاز خواهد بود. تخلف از موارد فوق توسط مالک، از موجبات طرح دعوا در کمسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها است که در این نوع تخلف، کمیسیون رای به تخریب آن بنا خواهد داد.
شکایت از آرای قطعی کمیسیون ماده ۱۰۰ در دیوان عدالت اداری
آرای قطعیت‌یافته از کمیسیون ماده ۱۰۰، قابل شکایت در دیوان عدالت اداری توسط هر ذی‌نفعی به غیر از شهرداری است. بنابراین آرای صادره از کمیسیون بدوی ماده ۱۰۰ قانون شهرداری بعد از گذشت مهلت ۱۰ روز و عدم اعتراض در کمیسیون تجدیدنظر ماده ۱۰۰ قابل شکایت در دیوان عدالت اداری است.
کما اینکه آرای صادره از کمیسیون تجدیدنظر ماده ۱۰۰ قابل شکایت در دیوان عدالت اداری است. همچنین به موجب بند ۲ ماده ۱۱ قانون دیوان عدالت اداری، رسیدگی به اعتراضات و شکایات داخل در صلاحیت این دیوان، منحصرا از حیث نقص قوانین و مقررات یا مخالفت با آنها است بنابراین دیوان عدالت اداری از رسیدگی ماهوی که خارج از شأن آن باشد، منع شده است.