ضمان عاقله به چه معناست؟

ضمان عاقله عبارت است از اینکه بستگان ذکور نسبی پدری و مادری یا پدری به ترتیب طبقات ارث و به طوری که همه کسانی که حین الفوت می توانند ارث ببرند به صورت مساوی عهده دار پرداخت دیه گردند. همچنین کسی که با عقد ضمان جریره عهده دار دیه جنایت دیگری گردیده نیز عاقله محسوب میشود . به نظر میرسد ضمان عاقله مصداق مسئولیت کیفری ناشی از فعل غیر نباشد بلکه مصداقی از مسئولیت مدنی ناشی از فعل غیر میباشد . زیرا علاوه بر اصل شخصی بودن مجازاتها عاقله در جایی عهده دار پرداخت دیه میشود که جنایت به طور غیر عمد اعم از خطای محض و شبه عمد واقع شده باشد یعنی قصدی مبنی بر نتیجه وجود نداشته باشد . البته اگر دیه را طبق نظری که ان را نوعی مجازات میداند در نظر بگیریم ان وقت میتوان گفت که مسئولیت کیفری ناشی از فعل غیر است اما به نظر میرسد جنبه مدنی دیه غالب بوده و باید ان را نوعی مسئولیت مدنی به شمار اورد.